Hoe koos Weert?
Hoe koos Weert?
Net zoals na afloop van voorgaande verkiezingen maakt de SP een uitgebreide analyse van het stemgedrag van de Weertenaar.
De opkomst in Weert is net als in de rest van Nederland hoog met 79,52%. En dat is een overwinning voor de democratie. Een dalende trend is duidelijk gebroken want sinds 1986 (81,66%) is de opkomst in Weert niet meer zo hoog geweest. Dieptepunt was bijvoorbeeld de Kamerverkiezing van 1998 met 68,66%.
De VVD is en blijft in Weert ruim de grootste partij al is er net als landelijk verlies. Van 29.6% in 2012 naar 21.7% in 2017. In 14 van de 26 stembureaus wordt de VVD de grootste al is het verschil in Groenewoud met de PVV (die daar iets groter uit de bus komt) en in Swartbroek met het CDA (dat daar nipt achter de liberalen eindigt) klein. Ook in de wijken Leuken en Moesel is het verschil tussen de VVD en de PVV klein.
Het beeld van de grootste partij per wijk of dorp is in Weert het volgende;
De VVD haalt eigenlijk net als altijd haar hoogste uitslag in het villapark, de wijk Altweert en Rond de Kazerne. Nèt geen 40% van de stemmen. In deze wijk is staatssecretaris Klaas Dijkhoff een flinke stemmentrekker. In heel Weert haalt Dijkhoff veel stemmen maar in Altweert en Rond de Kazerne springt dat aantal erboven uit.
Wat opvalt is dat in wijken en dorpen waar de VVD hoog scoort de SP lager scoort en andersom. Meer dan bij andere partijen lijken de uitslagen van de twee omgekeerd aan elkaar gekoppeld wat aangeeft dat ze duidelijk 'uit een andere vijver vissen.' Want de laagste uitslag behaald de VVD in Fatima (11,6%) waar de SP het altijd goed doet.
Over andere koppelingen gesproken. Op plekken waar de VVD hoog scoort doet ook D66 het goed. Ook de PVV en de SP scoren in dezelfde wijken. Een uitzondering op dat laatste zijn de dorpen Stramproy, Tungelroy en Swartbroek maar daarover later meer.
De PVV groeit in Weert en wordt de tweede partij. Van 15,3% in 2012 naar 17,5% in 2017. In tien stembureaus wordt de partij de grootste, in de wijken Fatima (hoogste score, 26,2%), Boshoven (Bloemenbuurt en Oda), Keent, Groenewoud en Leuken. In Leuken is de PVV nèt groter dan de VVD (in één stembureau precies gelijk op), in Moesel is dat andersom. Het laagst scoort de PVV net als de SP in Altweert en Rond de Kazerne (12,3%). Ook in Laar en Hushoven is het aantal stemmen op de partij van Wilders aanmerkelijk lager. Naast Geert Wilders zelf kent de PVV overigens geen ‘stemmenkanonnen’ in Weert.
Dan het CDA dat de derde partij wordt maar de grootste in Stramproy en Tungelroy. Gemiddeld over de gemeente behaald de partij 14,7%, in de twee kerkdorpen ligt dat op respectievelijk 24,0% en 23.3% van de stemmen. In Swartbroek is het verschil met de VVD klein. Ook in Altweerterheide en Laar en Hushoven scoort het CDA goed maar is de achterstand op de VVD wat groter. Het CDA is en blijft daarmee met name sterk in de Weerter dorpen en minder sterk in de stad.
Lokale CDA fractievoorzitter Hendrik Stals haalt in zijn woonplaats Stramproy ruim meer stemmen dan de lijsttrekker van zijn partij, Buma. Ook in Tungelroy stemden veel mensen op Stals maar net iets meer op Buma. De laagste score behaald het CDA in Weert in de wijk Fatima, 9,6%.
En dan de SP. Ondanks een klein verlies de vierde partij in Weert met 11,8%. Dat is hoger dan de landelijke 9,2%. Opvallend is toch wel het grote verschil met GroenLinks dat landelijk ongeveer even groot is als de SP maar in Weert de helft kleiner blijft. En ook in tegenstelling tot de landelijke uitslag is de SP in Weert groter dan D66.
Een relatief hoge score voor de PVV en een relatief lagere score voor GroenLinks en D66 zijn overigens de enige opvallende verschillen tussen de Weerter uitslag ten opzichte van de landelijke.
Terug naar de SP. De partij wordt nergens de grootste. Wel tweede in Fatima (15,7% van de stemmen) en Keent (14,8%). De hoogste score wordt behaald in Boshoven (16,2%) maar de SP wordt hier wel pas de derde partij. Ook in Groenewoud en Biest doet de SP het goed. De laagste score wordt behaald in Altweert en Rond de Kazerne (4,1%). Weerter SP kandidaat Kamerlid Bert Peterse krijgt in de wijk Keent veel stemmen. De partij zakt ten opzichte van 2012 opvallend weg in de wijk Graswinkel.
De uitslag van de SP in beeld:
Door naar de volgende partij, D66. Winst in Weert, van 6,4% in 2012 naar 11,0% in 2017, en verdubbeling. De sociaal-liberalen zijn nipt kleiner dan de SP. De hoogste score wordt behaald in de wijk Molenakker (13,6%). Ook in Altweert en Rond de Kazerne, Laar en Hushoven, de Binnenstad en Graswinkel doet D66 het goed. De laagste score opmerkelijk in Altweerterheide (7,4%) omdat dit de enige plek is waar D66 en de VVD niet ‘gelijk opgaan’, de VVD scoort hier goed, D66 minder.
Ook winst voor GroenLinks maar niet zoveel als landelijk. GroenLinks heeft het traditioneel moeilijker in Weert, zo lukte het de afgelopen twintig jaren bijvoorbeeld tot twee maal toe niet om in de gemeenteraad te komen. Maar het ’Jesse Klaver-effect’ laat GroenLinks wel flink stijgen van 1,4% in 2012 naar 5,8% van de stemmen in 2017. De beste score wordt behaald in de wijk Fatima (7,8%), de laagste in Altweert en Rond de Kazerne (2,7%). In de wijk Graswinkel in het verschil met de SP opvallend klein.
En ook 50Plus groeit. Van 2,5% in 2012 naar 4,6%. De partij is vrij gelijkmatig verdeeld over de gemeente behalve op de plek waar ze de laagste score behaald, in Altweert en rond de Kazerne (2,6%) en de hoogste, in het naburige Altweerterheide (6,7%).
De PvdA krijgt een mokerslag uitgedeeld in Weert. Het verlies is nog groter dan landelijk. Haalde de partij in 2012 nog 20.1% van de stemmen, nu is dat 3.7%. Ze is daarmee de achtste partij in Weert en onder andere kleiner dan 50Plus. Alleen in Keent komt het aantal stemmen nog net boven de vijf procent uit.
Opvallend is dat in deze wijk maar ook in Groenewoud, Moesel en Biest de nieuwe partij Denk groter wordt dan de PvdA. In Keent en Groenwoud weet de afsplitsing van de PvdA zelfs rond de 7,5% van de stemmen te behalen. Met name in de kerkdorpen daarentegen is de aanhang klein, in zes stembureaus haalt de partij geen of nauwelijks stemmen. Denk haalt met name in de wijken waar ze scoort stemmen weg bij de PvdA en de SP. Fatima is hierop een uitzondering.
Ook de nieuwe partij Forum voor Democratie doet het best goed in Weert, 2,4%. Vrij gelijkmatig over de gemeente verdeeld behaald de partij tussen de 1,2% (Swartbroek) en 3,7% (Biest) van de stemmen. Hoewel het verwacht zou kunnen worden dat FvD een concurrent is van VVD en/of de PVV is die relatie in Weert niet direct aantoonbaar.
De Partij voor de Dieren gaat in Weert van 0,9% naar 2,3%. Ook het aantal stemmen op deze partij is vrij gelijkmatig over Weert verdeeld en ligt tussen de 1.5% (Vrakker-West) en 3.4% (in Altweerterheide en in Tungelroy). Toeval of niet, in het buitengebied tussen deze twee dorpen is het Weerter dierenasiel gevestigd. Het percentage stemmen op de PvdD schommelt over het algemeen mee met GroenLinks uitgezonderd in Altweerterheide en Tungelroy dus. De PvdD is hier bijna groter dan GroenLinks.
De overige kleinere partijen halen in Weert opgeteld nergens meer dan 2,8% van de stemmen en zijn daarom niet verder uitgesplitst in deze analyse.
Tot slot nog twee interessante zaken in vergelijking met andere verkiezingen.
Terugkomend op de SP. Al zeven jaar en acht verkiezingen op rij behaald de partij in Weert tussen de 10% en 15% van de stemmen. Meer dan bij andere partijen het geval is dat opmerkelijk stabiel. De socialisten hebben in Weert blijkbaar een trouwe achterban.
Verkiezingsuitslagen die de SP sinds 1989 bij de diverse verkiezingen in Weert behaalde;
En hoe zou met deze verkiezingsuitslag de zetelverdeling in de gemeenteraad van Weert eruit zien? Let wel, dit is uiteraard geen eerlijke vertaling omdat lokale partijen onterecht buiten beschouwing worden gelaten. Maar dit zou inclusief verdeling van de restzetels de uitslag zijn;
VVD (7 zetels), PVV (5), CDA (5), SP (3), D66 (3), GL (2), PvdA (1), Denk (1), FvD (1), PvdD (1).
In Weert zou de Haagse coalitie die het meest rondzingt (VVD, CDA, D66, GL) een redelijke meerderheid van 17 van de 29 zetels halen. Ook zonder GroenLinks zou het nèt gaan (15 van de 29), een drie-partijen coalitie zou in tegenstelling tot in de Kamer mogelijk zijn. Een linkse coalitie zoals Jesse Klaver die graag ziet (CDA, D66, PvdA, GL, SP) kan in Weert niet (14 van de 29 zetels) maar met de PvdD erbij nèt wel.
Genoeg gepuzzeld.
Jeroen Goubet
- Zie ook:
- Jeroen Goubet
- Verkiezingen kamer 2017
