Weert

In de raadsvergadering van 12 maart 2008 gaf Jan Tak aan waarom hij het burgerinitiatief van jongerenorganisatie ROOD voor een verbod op circussen met wilde dieren in Weert steunt.

Mijnheer de voorzitter. Voordat ik mijn mening over dit voorstel geef wil ik het volgende vragen. Noch in het programma van de lokale SP, noch in dat van de andere fracties ben ik een standpunt tegengekomen over dit onderwerp. Fractiediscipline hoeft dus geen sta-in-de-weg te zijn voor het persoonlijk volgen van gevoel en verstand bij het stemmen over dit onderwerp. Ik wil u daarom vragen om hoofdelijke stemming over dit burgerinitiatief.

Mijn eerste gedachte bij het vernemen van dit voorstel om wilde dieren uit het circus te weten was: hallo, waar zijn we mee bezig?, het moet niet nog gekker worden! Mijn handtekening en een kopie van mijn paspoort zult u dan ook niet tegenkomen op de lijst van de initiatiefnemers. De reden was dat ik geen mening had over dit onderwerp. Ik had er nooit bij stilgestaan en het ook nooit nodig gevonden om erbij stil te staan.

Deze struisvogelpolitiek kon ik toepassen door te denken dat het wel mee zou vallen met het dierenleed. Door dit voorstel wordt van mij echter een overwogen mening verwacht, met duidelijke redenen om voor of tegen te stemmen; een middenweg is er niet. Ik heb de stukken daarom intensief
bestudeerd, en vooral de conclusie van het Oostenrijks rapport, waarvan ik de Engelse titel niet durf uit te spreken omdat mijn Russisch beter is dan mijn Engels! De conclusie van dit rapport schijnt de internationale leidraad te worden. Zelfs de adviesraad van onze minister verwijst ernaar en verschillende landen, waaronder Oostenrijk, Belgi?, Hongarije, Engeland en enkele Nederlandse gemeenten lijken er hun verboden op te baseren. In deze conclusie wordt gesteld dat het onmogelijk
is wilde dieren in een circus te houden in overeenstemming met hun soortspecifieke eigenschappen en welzijnsbehoeften.

Ik heb deze mooie zin enkele malen moeten lezen, maar ik snapte de essentie pas bij het voorbeeld van de olifant. Een olifant heeft ruimte nodig en is een kuddedier. De circusolifant leeft niet in een kudde met zijn soortgenoten, maar wordt aan een ketting gelegd in tijdelijke en mobiele verblijven, met veelvuldig transport. Een of twee keer per dag wordt verwacht dat hij op twee poten gaat staan. In een goede dierentuin heeft hij wel de ruimte en leeft hij relatief vrij met zijn soortgenoten in kuddeverband.

Het college adviseert de huidige toestand aan te houden, onder andere omdat in Weert controle wordt uitgeoefend op de wijze waarop wilde dieren in een circus behandeld worden. Verzorging en behandeling zijn echter het punt niet. Het Oostenrijkse rapport zegt dat het onmogelijk is, gezien de soort-specifieke eigenschappen van deze dieren. De mens heeft zijn eigen vrijheid heel hoog in het
vaandel staan. De vrijheid van meningsuiting is zelfs dagelijks nieuws en houdt ons in beroering. De geschiedenis heeft bewezen dat de mens die van zijn vrijheid is beroofd, zoals de slaaf of de indiaan, opgesloten in een reservaat, zich gewelddadig verzet tegen zijn toestand, zelfs als hij goed verzorgd wordt. Een wild dier is inderdaad van een andere orde, maar toch.

Hoewel ik een dappere kerel ben, zou ik het niet wagen om het hok van een tijger open te maken en in de opening tegen hem te zeggen: dag Sjors, je hebt het prima getroffen hier in Weert, ik kan je beloven dat je goed wordt verzorgd. Ik zou van geluk mogen spreken als hij me alleen maar omver zou lopen om weg te lopen. Vragen aan die beesten of de conclusie van het Oostenrijkse rapport klopt heeft dus geen zin. Ik kan het geloven, maar weten doe ik het niet. Nog even heb ik het met empathie geprobeerd, door in de huid van een leeuw of tijger te kruipen. Dat is me niet gelukt, ook niet bij een olifant, al zou me dat als raadslid soms goed van pas komen. Ik blijf dus zeggen dat ik niet weet of de omstandigheden van deze dieren ellendig zijn. Het vervelende is echter dat het m?gelijk is. Er zijn aanwijzingen dat het kan.

Het college stelt voor te wachten op de Tweede Kamer, die weer zit te wachten op de resultaten van een onderzoek van minister Verburg. Voor de tweede maal kom ik in de verleiding struisvogelpolitiek toe te passen. Als mijn kleinkind echter een vieze luier aan heeft, wacht ik geen twee dagen op de moeder, maar treed zelf krachtdadig op en zeg tegen mijn vrouw wat er gedaan moet worden!

Als we ook maar enigszins denken dat het Oostenrijkse rapport gelijk kan hebben, moeten we onze verantwoordelijkheid durven nemen en iets wat fout is zo snel mogelijk een halt toeroepen. Verschuilen achter anderen is in de geschiedenis te dikwijls voorgekomen. Een andere overweging is dat, als we direct met dit voorstel instemmen, daardoor misschien de Weerter bevolking zal worden gedupeerd. Ik heb uitgezocht dat de Weerter burgers het dan moeten doen met de 22 circussen zonder wilde dieren die in Nederland optreden en waarvan ik de circussen Plume, Soleil, Magnifique en het Groot Chinees Staatscircus van harte kan aanbevelen. We hoeven dan niet meer naar Roermond of Venlo om ze te kunnen zien. Weert kan door deze circussen in huis te halen alleen maar groeien als circusstad van betekenis. Dat nadeel valt dus wel mee.

Blijft over het nadeel voor de circusondernemingen zelf. De circussen met wilde dieren hebben de signalen uit de samenleving begrepen. De marktwerking is reeds bezig en de laatste Nederlandse dierentemmer is enkele weken geleden met pensioen gegaan. Heel even voelde ik heimwee bij dat bericht. Hetzelfde gevoel had ik bij het sluiten van de laatste steenkolenmijn. De tijd is helaas niet te stoppen en brengt nieuwe inzichten met zich.

Tot slot drie conclusies:
1. Het zal niemand gelukt zijn zeker te weten of deze dieren moeten lijden. Ik neig ernaar het te geloven, maar weten doe ik het niet.
2. Ik kan voor dit voorstel stemmen. Serieuze nadelen zie ik niet.
3. Stem ik dadelijk tegen, dan neem ik de verantwoordelijkheid op me dat de mogelijk tragische situatie van deze dieren mag blijven voortbestaan, terwijl ik dit met een simpele handeling tegen had kunnen houden.