Weert

In de plantenwereld is het niet anders dan in de rest van de natuur: er heerst een strijd op leven en dood. Planten hebben in de loop van de evolutie een groot scala van verdediging- en aanvalswapens ontwikkeld om hun plaats in het bos of in het veld zeker te stellen. Dat is bijvoorbeeld heel mooi te zien in een beukenbos.

Onder de bomen in een dergelijk bos groeit praktisch niets. Dat komt omdat de bladeren van de beuken zich zo richten dat ze een prachtig zonnescherm vormen waardoor het zonlicht voor het grootste deel wordt onderschept. Omdat planten om in leven te blijven (zon)licht nodig hebben zal er onder een beukenboom ook bijna niets groeien. Planten die dat dan daar toch willen proberen, moeten ze dat heel vroeg in het voorjaar doen als er nog geen bladeren aan de beuken zitten.

Deze manier van concurreren heeft voor de beuk ook een nadeel. Hij is er niet aan gewend om direct zonlicht op zijn bast te krijgen. Als er door een of andere oorzaak een boom in een beukenbos wegvalt, kunnen de buren van het slachtoffer wel zonlicht op hun stam krijgen met voor de boom meestal heel vervelende gevolgen.

Maar er zijn meer bomen waaronder bijna niets wil groeien bijvoorbeeld de walnoot.
Iedereen die een notenboom in de tuin heeft staan weet uit ervaring dat daaronder geen onkruid groeit. Dat komt omdat deze boom chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt om andere planten die onder zijn kroon willen groeien het leven onmogelijk te maken. Dit gaat overigens op een uiterst geraffineerde wijze.

Wortels, takken en vooral de bladeren van de walnotenboom bevatten een bepaalde chemische stof (voor de liefhebbers: hydroxy-naftohydrochinon-glucoside). Deze, op zich volstrekt ongevaarlijke stof is makkelijk in water oplosbaar. Bij een buitje regen spoelt deze niet giftige stof uit de bladeren en komt op de grond onder de kroon terecht.

Daar reageert het met water en vormt een andere giftige stof: juglon.
Al in heel lage concentraties remt het de kieming van veel plantenzaden.
Juglon is bovendien heel moeilijk afbreekbaar en blijft daardoor heel lang onder de boom werkzaam. Slechts weinig planten kunnen daarom onder een notenboom leven.

U ziet het: er woedt in de natuur een keiharde concurrentieslag om het bestaan en niet alleen in de dierenwereld maar ook in het plantenrijk.

Herman Beuvens