Weert

De schriftelijke inbreng van de SP tijdens de algemene beschouwingen voor 2007. Dit jaar koos de SP een thema voor haar betoog: democratie. Onder de titel: ‘Het volk regeert’?

Toelichting thema: Aangezien wij gevraagd zijn ons te beperken, kiezen wij voor één thema, democratie. Verder zijn alle in het verleden gemaakte opmerkingen over het beleid van de gemeente Weert op de gebieden van bijvoorbeeld armoede, milieu, volkshuisvesting en jeugdbeleid onverminderd van toepassing. Zie www.weert.sp.nl
De begroting is een uitwerking van een coalitieprogramma dat wij niet onderschrijven, vandaar dat wij niet met deze begroting kunnen instemmen.

Fractie SP, november 2006

Democratie

Mensen moeten weten dat ze er toe doen. Dan raken ze betrokken bij hun eigen leefomgeving en gaan ze daarvoor zorgdragen. Een gemeente moet een bondgenoot zijn voor verbeteringen in de buurt en de wijk.

In de begroting voor 2007 lijkt het dat het bestuur van de stad de bevolking mee wil laten doen in het besturen van de gemeente. Maar de praktijk is anders.
Wij leggen ons oor regelmatig te luisteren bij de burgers en ontmoeten steeds meer cynisme. Het vertrouwen in het politiek bestuur is bij de Weerter bevolking naar een dieptepunt gezakt.

Deze uitspraak willen wij staven met enkele voorbeelden.

• De voorzitter van een grote voetbalclub in Weert schrijft in het septembernummer van het clubblad: “Aan de gemeente hebben we teruggegeven dat je zo niet met partners omgaat. Als je mensen 2 jaar lang de indruk en je woord geeft dat plannen worden gerealiseerd en dit vervolgens ook nog in verslagen vastlegt, wat is dan nog de waarde van een gemaakte afspraak? Dan ben je als gemeente geen geloofwaardige partner meer. Onbehoorlijk bestuur? Inmiddels wordt op meerdere plekken in het Weertse de noodklok geluid. Identieke afspraken worden niet nagekomen of gecancelled. Daardoor verliezen vele mensen het vertrouwen in de politiek. Was het niet het streven de politiek dichter bij de burger te brengen?”, aldus deze voorzitter.
• De informatiemarkt in het stadhuis. Na een hoopvolle opkomst in het eerste jaar is het alleen maar bergafwaarts gegaan met de belangstelling. De burger is afgehaakt omdat hij niets terugvindt van zijn inbreng in de gemeentelijke plannen. Daarmee is de informatiemarkt een schijnvertoning geworden.
• Een betere volksvertegenwoordiging krijg je niet alleen door eens in de vier jaar op het juiste knopje te drukken. Na de verkiezingen moeten de burgers hun gekozen vertegenwoordigers actief kunnen volgen. Een goed middel hiervoor is het publiceren van het stemgedrag van politieke partijen. Politici dienen volledig open te staan voor communicatie met hun kiezers.
  
  Sinds enkele maanden is in de wet opgenomen dat de besluiten van de gemeenteraad openbaar gemaakt moeten worden. Dat de gemeente eerst door een wet gedwongen moet worden om zijn stemgedrag over besluiten kenbaar te maken zegt iets over haar intentie om de bevolking bij haar handelen te betrekken. Bovendien wordt het alleen maar passief op een gemeentelijke website gezet, waarmee je grote delen van de bevolking uitsluit.
• Swartbroek. In eerste instantie worden dorpsraad en bevolking gevraagd om mee te denken. Later gaat de gemeente hier zo slecht mee om dat zowel de dorpsraad als de bevolking gefrustreerd raken en steeds minder vertrouwen in de politiek heeft. In Swartbroek, maar ook bij andere wijkraden, stappen vrijwilligers op, weggejaagd door slechte ervaringen en frustraties.
• De zestien wijk- en dorpsraden werden in dit voorjaar uitgenodigd om een prioriteitenlijst in te dienen aangaande hun wijken en dorpen. Deze prioriteitenlijst was een selectie van 76 punten aangedragen door de wijk-en dorpsraden om de levensomstandigheden te verbeteren in hun wijk of dorp. Na schifting door ambtenaren bleven er 17 punten over. Deze werden ingediend. In de begroting worden slechts 3 van die prioriteiten teruggevonden. Die drie ‘prioriteiten’ hebben ook nog eens de aanduiding ‘p.m.’in de begroting, vrij vertaald: ‘daar doen we pas iets aan als er geld over is’. Dat komt omdat deze prioriteiten uit de wijken en dorpen niet als leidraad genomen zijn bij de voorjaarsnota maar als sluitstuk. Dat nodigt volgens ons niet uit voor een vervolgoverleg! Volgens ons moeten goede ideeën worden opgepikt en uitgevoerd en niet worden afgedaan met de dooddoener ‘er is nu geen geld’. Over dat geld maakt de gemeenteraad deze week keuzes en wij zullen ze daarmee helpen door enkele wijzigingen voor te stellen.
• Nederweert. De roep vanuit de meerderheid van de politiek om bestuurskracht in plaats van draagkracht onder de bevolking doet de betrokkenheid van de burger ook geen goed. Bestuurskracht? Als er brand uitbreekt zoals in de gokautomaat op de kermis of als er ooit een ammoniaktrein zal ontsporen dan is bestuurskracht nodig. Dan zal er krachtdadig moeten worden opgetreden en is er geen tijd voor overleg, maar zelfs bij dat krachtdadige optreden zal de brandweer er op moeten letten dat de putdeksels niet uit de grond gerukt worden!

Wijk- en dorpsraden (WDR)

Wijk- en dorpsraden zijn een goed middel voor de behartiging van de gezamenlijke belangen. Deze raden dienen wel democratisch gelegitimeerd te zijn, verantwoording af te leggen en de bewoners goed te informeren en te betrekken bij de wijk. De gemeente moet dit actief ondersteunen en mogelijk maken.

Vragen: Hoe betrekken de WDR hun burgers bij meningsvorming, buiten het organiseren van bijeenkomsten en het verspreiden van een blaadje en website? In hoeverre worden goede werkmethoden en voorbeelden gepromoot? Hoe staat het met de bekendheid van de WDR bij de bewoners van de wijken en dorpen? Op welke wijze is er enige democratische legitimatie voor het handelen van WDR? In hoeverre worden de bovenvermelde belangrijke zaken gepromoot en gecontroleerd? Hoe worden de huidige verplichtingen en afspraken gecontroleerd?

Vrijwilligers

Zonder vrijwilligers staat alles stil. Onze samenleving kan niet zonder. Helaas kennen we een aantal negatieve ervaringen waar door de gemeente gesubsidieerde organisaties geen vrijwilligersbeleid hebben ontwikkeld.
Men wordt niet betrokken bij het beleid en bij overleg over hoe het beter kan op het werk. Terwijl ook voor vrijwilligers een functioneringsgesprek zou moeten bestaan. Verwachtingen blijven vaak onuitgesproken, de uitdaging verdwijnt en leidt uiteindelijk tot afhaken. Menig vrijwilliger haakt hierdoor teleurgesteld af, en is verloren ook voor ander vrijwilligerswerk. Zonde, ook hierin zou de gemeente het voortouw moeten nemen voor stimulering en in zekere mate ook controle omdat er met gemeenschapsgeld wordt gewerkt. Het is vaak een kleine moeite maar een goede investering.

Organisaties waar vrijwilligers werken en die wel het goede voorbeeld geven door het betrekken bij het beleid en het opleiden van vrijwilligers, kunnen beamen dat een goed vrijwilligersbeleid, dat wil zeggen een organisatie waar ook de mening en de inzet van de vrijwilliger ‘er toe doet’, positieve resultaten geeft.
Ook het houden van een ‘exit’-gesprek is een aanbeveling waard.

Onzes inziens zou als voorwaarde bij de gemeentelijke subsidieregels moeten worden opgenomen het door de gesubsidieerde organisatie verantwoording afleggen over de manier waarop vrijwilligers bij het beleid worden betrokken, gelegenheid hebben tot werkoverleg, functioneringsgesprek en over het algemeen worden gewaardeerd in de organisatie.

Bedreigingen

Wat zijn enkele bedreigingen van onze lokale democratie?

De politiek zelf. Politieke partijen zijn niet meer actief, zoeken de mensen niet meer op en zijn verworden tot kiesverenigingen. Populisme en cliëntelisme slaan dan vaak toe.
Het enige voorstel dat we hebben gehoord om dit te verbeteren was het verhogen van de eigen fractiebudgetten! Verder blijft het vooral bij woorden.
De vergadergekte is toegeslagen. Een voorstel om het aantal vergaderingen te verminderen om zo meer ruimte te maken voor wijkbezoeken en contact met de burger wordt telkens afgewezen. ‘De kloof’ wordt groter en groter. Het bestuur weet niet wat er leeft. Dit komt het beleid niet ten goede.

De kritiek van de SP op de landelijke overheid in de beschouwingen is elk jaar geweest dat de gemeente steeds meer taken krijgt, maar minder geld. De protestbrief van wethouder Peeters naar de minister ongeveer een jaar geleden was daarom prima en op zijn plaats. ‘U draait de lokale democratie de nek om’, schreef hij – vrij vertaald. Het is vreemd dat vanuit de gemeenteraad, behalve van de SP, geen enkele steunbetuiging volgde. Ons advies aan de bevolking: Op 22-11 kun je voor iets anders kiezen!

Cynisme van burgers wordt gevoed door projecten als Keent kiest Kwaliteit, die van bovenaf worden opgelegd en gelegitimeerd door een ondemocratische wijkraad. Schande! U ziet wat er van komt. Niets. Alle verbeteringen waren allang tot stand gekomen als er behoefte en draagvlak was geweest bij de bevolking.
En wat er écht moet gebeuren, zoals meer mengen van bevolkingsgroepen en meer aandacht voor kleine verbeteringen in de openbare ruimte, gebeurd net niet, integendeel. Ook omdat Wonen Weert inert blijft.

De uitverkoop. Deze keuze voor de uitverkoop van gemeentelijke diensten, de marktwerking, de terugtredende overheid, het ‘op afstand zetten’.

Uitverkoop

Meer bepaald over die uitverkoop.

Wat is er allemaal uitverkocht de laatste 20 jaar?
Nutsbedrijf, Vervoer, Groenvoorziening, Stadstoezicht, Kabel, Afval, Accountantsdiensten, Sociale werkvoorziening, Zwembad, Volkshuisvesting, De Grond, Arbeidsvoorziening, Speeltuin etcetera.
En daar willen we aan toevoegen de sociale dienst? Nog meer zeggenschap overdragen aan overkoepelende organen is wat de SP betreft ongewenst.

Vraag: Wat heeft deze uitverkoop ons opgeleverd, behalve mogelijke financiële voordelen, in maatschappelijke zin?

Vraag: Indien de Intergemeentelijke Sociale Dienst doorgang vindt, wat wordt dan het voordeel voor de cliënt? Gaan de eventueel vrijkomende uren worden besteed aan huisbezoek, om de burger wegwijs te maken in het woud van regels en reglementen zodat de beschikbare voorzieningen niet alleen ten goede komen aan de “slimmerikken?” als middel om niet-gebruik van voorzieningen tegen te gaan? Welke inspanningen worden gepleegd om werkende armen te bereiken en hen te wijzen op voorzieningen zoals kwijtschelding gemeentelijke belastingen?

Deze keuze voor de uitverkoop van gemeentelijke diensten, de marktwerking, de terugtredende overheid, het ‘op afstand zetten’ heeft gevolgen.

Gevolgen uitverkoop verantwoordelijkheid

Er is weinig oog meer voor de afwegingen op langere termijn, bijvoorbeeld op natuur- en milieugebied. Juist een overheid dient over de langere termijn te waken. Dat is bij uitstek haar taak, want de markt doet dat niet. Bij uitstek zie je dat op het gebied van de duurzaamheid: duurzaamheidsdenken en – handelen.
In een goede christen-democratische traditie noemt met dat ‘rentmeesterschap’. De aarde hebben we in bruikleen, we mogen hem gebruiken maar niet misbruiken. Andere jaren hebben we hier vaker op gewezen, maar helaas geen steun verworven. In het coalitieprogramma geen woord hierover. We zijn blij dat de PvdA de uitgestoken hand van de SP hier aanpakt en wij hopen dat in ieder geval de confessionele partij in onze raad blijk geeft van trouw aan haar ideologie.

De Volkshuisvesting wordt steeds minder sociaal. Op alle terreinen.
Steeds meer mensen die hun koopwoning moeten verkopen ervaren het nieuwe beleid. Je krijgt geen urgentie als je op straat komt te staan.
De democratie is afgeschaft bij de woningbouwstichting. Het is geen vereniging meer. Men is projectontwikkelaar. Met grote reserves op de bank, ontstaan door overheidssubsidies en de huur die door juist mensen met een laag inkomen is opgebracht terwijl er totaal geen controle wordt uitgeoefend op (achterstallig) onderhoud. Eigenlijk is het schandalig dat men ook nog extra subsidie ontvangt van de gemeente. De ‘onrendabele top’ bij het realiseren van sociale huurwoningen is een leugen als je de opbrengst over 20, 30 jaar bekijkt. Tel maar eens op wat een woning aan huurpenningen opbrengt.

Steeds meer zaken onttrekken zich aan de democratische controle. ‘Daar gaan wij niet meer over’ zegt de gemeente dan. Behalve als er verkiezingen zijn. Zo’n houding voedt het cynisme van de bevolking.

Er zijn mogelijkheden om de democratische controle meer te verhogen. Onzes inziens zou bijvoorbeeld bij het jaarlijks toekennen van de subsidies voor professionele instellingen meer moeten worden gekeken naar de doelmatigheid van deze subsidie.

Funest voor het democratische proces is het toenemend grijpen naar het middel van geheime vergaderingen. Hiertoe wordt vanuit een machtspositie besloten. Terwijl politici naar onze mening vanuit de gezagspositie zouden moeten handelen. Volksvertegenwoordigers horen in alle openheid politiek te bedrijven zodat de bevolking en de media hen kunnen volgen. Geheime vergaderingen gooien de deur (letterlijk!) dicht en maken ‘de kloof’ groter.

De geloofwaardigheid van de politiek zou ook vergroot worden door woord te houden. Twee jaar geleden werden in de begroting voor 2005 wederom bezuinigingen doorgevoerd. Nu gaat het wat beter, dus nu moet je wat je destijds hebt geschrapt weer terug laten keren. Het terugdraai-scenario wat we in 2004 hebben geopperd moet in werking treden. Zeker nu de oppositie van destijds een meerderheid, vormt moet dit gebeuren.

Slot

Democratie betekent letterlijk ‘het volk regeert’.
Nederland is een democratie en ook de gemeente Weert is democratisch.

Als je aan mensen vraagt: wie is de baas in de gemeente hoor je vaak ‘de burgemeester’. Of de gemeenteraad. Maar dat is natuurlijk niet waar.

Want die vertegenwoordigers van het volk kiezen niet zichzelf, maar ontlenen hun macht aan het aantal stemmen wat zij moeten behalen.
Het volk kiest mensen die namens hun besluiten nemen en plannen maken.

Te weinig mensen zijn zich hiervan bewust.
Ze zijn zich er niet van bewust dat het volk regeert.
Daarmee is de staat van onze lokale democratie niet best.

Dat moet veranderen, dat moet beter.
De gemeente als bondgenoot, niet als dwarsligger.
Het cynisme weg, het optimisme terug, samen de schouders eronder, voor een beter Weert!

Overzicht van de amendementen en moties ingediend door de SP
Samenvatting van het bovenstaande, gepubliceerd in het Land van Weert