Weert

Sinds 2005 worden ieder half jaar 30 SP??ers uit het hele land uitgenodigd voor een twee jaar durende cursus, toepasselijk genaamd de 'Groep van 30'. Deelnemers zijn oud, jong, vrouw, man, opgeleid, arbeider, stedelingen, dorpelingen, en ga zo maar door. De 'Groep van 30' biedt aan ervaren SP??ers de kans om nog meer te leren over hun partij, biedt debattraining, actievoeren, artikelen schrijven, een groepsweekend, enzovoorts. De opleiding duurt ongeveer twee jaar, en de deelnemers komen gemiddeld zo??n één zaterdag per twee maanden bij elkaar. Dat vindt op wisselende locaties door het hele land plaats. De groep wordt begeleidt door ervaren SP??ers als Agnes Kant en Jan Marijnissen.

Jeroen Goubet, afdelingsvoorzitter en gemeenteraadslid voor de SP in Weert was de afgelopen twee jaar één van de vierde serie ??Groep van 30??ers??. Zaterdag vond in Den Haag een grote finalebijeenkomst plaats. Alle deelnemers moesten daarvoor een speech voorbereiden van acht minuten over een controversieel onderwerp binnen de SP. Goubet hield zijn toespraak over populisme, hieronder te lezen.

Goubet: ??Jammer dat het erop zit want het is een hechte groep mensen geworden. Vanaf het begin was het leerzaam en uitdagend maar wat het vooral leuk maakt is dat je elkaar steeds beter leert kennen. Het is best intensief maar je wordt er in twee jaar heel veel wijzer van. Dat komt allemaal samen in die toespraak waar je voor 200 andere SP??ers, gasten en familieleden een zo goed mogelijk verhaal wil vertellen. Zelfs de meest ervaren SP??ers waren zichtbaar zenuwachtig, en ik natuurlijk ook. Maar de voldoening is achteraf is erg groot. En je krijgt een mooie symbolische oorkonde en een bos bloemen mee naar huis.??

Het verhaal dat Jeroen Goubet voordroeg.

Vrijwel iedereen hier in de zaal zal het volgende gesprekje bekend voorkomen. ??Jeroen, wat doe jij zo in het dagelijks leven??? Dan antwoord ik ??nou naast m??n baan doe ik ook het een en ander in de politiek. ??o, leuk?? klinkt het dan, maar je kunt dikwijls aan de gezichten zien dat ze denken ??jij liever dan ik??.

Waarom hebben mensen niks op met de politiek. Daar zijn drie redenen voor, en die zijn simpel. U mag daar zelf over oordelen wat u vindt, in de ogen van velen zijn het in ieder geval de volgende drie redenen.

Ten eerste, politici zijn niet te vertrouwen.
Politici nemen verkeerde beslissingen. Waarschijnlijk nemen politici net zo vaak verkeerde beslissingen als mensen in het dagelijkse leven dat doen. Want politici zijn soms net mensen.

Groot probleem is dat foute beslissingen door politici zelden tot nooit worden toegegeven. Want dat lijdt tot gezichtsverlies, en gezichtsverlies lijdt tot machtsverlies, al is dat misschien wat kort door de bocht. Mensen zijn niet stom, mensen zien het, voelen het zelfs feilloos aan als dingen misgaan. Vooral in de politiek. Daardoor ontstaat wantrouwen.

Ten tweede, politiek is saai.
Politiek in een democratie is een stroperig proces. Beslissingen hebben tijd nodig omdat belangen gewogen moeten worden. Vervolgens vindt er discussie tussen politici onderling plaats. Inzichten en omstandigheden kunnen veranderen, en dan wordt de mallemolen opnieuw doorlopen.
En dan zijn er politici die zich zo zijn thuis gaan voelen in die mallemolen, dat ze het lef om uiteindelijk beslissingen te nemen verliezen.

Effecten van beslissingen zijn ook nog eens niet direct zichtbaar laat staan tastbaar. Behalve als je iets bouwt, een gebouw of een weg ofzo. Effecten van beslissingen zijn soms zelfs helemaal niet zichtbaar, mits dat je ze in een groter perspectief bekijkt.

Stroperig, saai, langdradig, maar dat is niet altijd negatief. Gelukkig maar dat belangen zorgvuldig gewogen worden, ook al duurt dat lang. Uiteraard met mate, en met een niet aflatende kritische blik op dat proces. Maar saai zal het altijd wel voor een deel blijven.

Ten derde, en ten slotte. Het beeld van saaiheid en wantrouwen wordt uitvergroot door de media.
Gelukkig bestaatn de media, want ze leggen saaie dingen uit, en foute beslissingen bloot en dat is essentieel in een democratie. Maar daar is onderzoek voor nodig, en dat doen media, niet in de laatste plaats uit geldgebrek door overconcurrentie, steeds minder.

Aan de andere kant wìllen mensen ook nieuws in hapklare brokken. We hebben minder tijd, willen evengoed over zoveel mogelijk dingen geïnformeerd blijven, dan wordt het nieuws vanzelf beknopter, maar ook ongenuanceerder.

Nieuws is een kroketje uit de muur, dat eet je op en dan denk je er niet meer aan. Als je dat teveel doet is het slecht voor je gezondheid, als de media zo teveel te werk gaat is het slecht voor de gezondheid van de democratie.

De media worden schreeuwerig, sensatiebelust, inhoudsloos, ongenuanceerd. Een gevaarlijke ontwikkeling.

Nu kan ik de eerste verbanden gaan leggen, want de drie redenen waarom mensen niet veel op hebben met politiek, wantrouwen, saaiheid, en de media die dat beeld versterken, zijn in omgekeerde volgorde de ideale voedingsbodem voor populistische politici.

Ik neem jullie nu mee in de wereld van de populist En daarvoor neem ik graag een voorbeeld, hoe kan het ook anders, onze blonde vriend Geert Wilders.

Geert Wilders maakt gebruik van de media. Hij brengt zijn standpunten ook als hapklare brokken. Een pakkende titel, met een beknopte, ongenuanceerde inhoud erachter. Hij gaat ook in op de saaiheid van de politiek, want hij wil ons doen geloven dat politiek nooit saai is, dat5 je nooit hoeft te wikken en te wegen, dat alles zwart/wit is. En daar komt hij mee weg omdat hij nog geen beslissingen hoeft te nemen, in die fase zit Wilders.

Even een zijstraat, want waar heeft hij zijn kunstje geleerd?

Geert Wilders heeft van Pim Fortuyn geleerd.
Hij heeft net als Fortuyn geen partij, simplistische, of in ieder geval weinig uitgewerkte ideeën. En als ze er al zijn, dan zitten ze alleen in zijn hoofd. Laten we aannemen dat Fortuyn dat uiteindelijk allemaal wel had willen doen, een partij opbouwen en verbreden, ideeën uitwerken, ze haalbaar maken, hij kwam er alleen niet aan toe. Wilders is dat allemaal overduidelijk sowieso niet van plan.

Geert Wilders heeft ook van de SP geleerd.
Hoe je mensen warm kunt maken voor ideeën, dat je met mensen in gewone taal moet praten, en de anti etablissement houding, dat heeft hij van ons geleerd. Fortuyn had die houding trouwens volgens mij ook van ons. Maar het is voor ons even schrikken want wij zijn niet meer dé anti etablissementpartij, en daar zijn veel mensen, ik had het net al over de hapklare brokken cultuur toch gevoelig voor. Sterker nog, als dat je niet meer dé anti etablissementpartij bent, ga je bij het etablissement horen! Wij beginnen te lijken op de andere partijen.

Geert Wilders heeft tenslotte van de VVD geleerd. Hij komt uit de VVD en heeft veel van het gedachtegoed meegenomen. Dat is eigenlijk zijn basis, en daaruit valt ook te concluderen dat in tegenstelling wat hij iedereen wil doen geloven gewoon bij de gevestigde orde hoort.

De populist heeft de drie leerscholen doorlopen. Hij heeft eerst van de VVD geleerd, vervolgens de ideeën van Fortuyn overgenomen en extremer, dus nòg herkenbaarder gemaakt. En tot slot de manier van praten en het anti-etablissement van de SP overgenomen en extremer dus nòg herkenbaarder gemaakt.

Tot zo ver mijn zijstraat en tot zover ook mijn analyse. Het belangrijkste. Wat moet je doen, wat moet de SP doen om populisme te lijf te gaan, en dat idealerwijs in combinatie met het doel waartoe ze eigenlijk op aarde is.

Eigenlijk is dat heel simpel, namelijk door die drie redenen wantrouwen, saaiheid, en het versterkend beeld in de media, die aan populisme ten grondslag liggen een voor een op te lossen.

De media bewerken.
Twee partijen slagen er op dit moment in om via de media populisten als Wilders effectief te bestrijden, en ze spinnen er zelfs garen bij. In grote mate is dat D66, in opkomende mate GroenLinks. Ik denk dat de uitslag van de Europese verkiezingen daar voor een deel het gevolg van is.

D66 en GroenLinks gaan er via de media vol tegenin en presenteren zichzelf in alle opzichten als tegenpool, las het alternatief van Wilders. Maar dat is niet duurzaam, want dan ga je niet uit van je eigen kracht. En eigenlijk ben je als reactionair op een populist zelf ook een populist en afhankelijk van de eerste zijn succes.

Daaruit blijkt dat dit niet de juiste aanpak van de populisten is. Neemt niet weg dat wij ons fel mogen mengen in het debat. Misschien biest de twee reden meer kans.

De saaiheid doorbreken
Daar hoef ik denk ik niet zo lang bij stil te staan, want hoe dat moet heeft Geert Wilders van ons geleerd, ik zei het zonet al. Dingen helder uitleggen. We moeten dat vooral blijven doen en onszelf daarin blijven verbeteren.

Maar in politiek hip proberen te maken kun je ook doorslaan. Politiek zo hip maken als de populisten het ons doen geloven, dat lukt ons nooit, en dat moeten we ook niet willen. Want op den duur hebben mensen genoeg van de spierballentaal als antwoorden en oplossingen achterwege blijven. De gevestigde orde probeert dat ook, en het lukt ze ook niet. Dat brengt mij op de kern.

Het wantrouwen wegnemen
De manier om populisten en ook de gevestigde orde te bestrijden. Wij moeten ervoor zorgen dat mensen politici, SP politici, wèl vertouwen. Klinkt zo simpel.

In een aantal plaatsen neemt de SP bestuursverantwoordelijkheid. En door de beugel genomen gaat dat goed tot zeer goed. Het vertrouwen in de SP, en waarschijnlijk ook wel de politiek in z??n algemeen neemt daar toe, dat blijkt uit het aantal SP stemmers bij opeenvolgende verkiezingen.

In gemeenten sturen we al mee, misschien straks ook wel in een provincie, want er is er schijnt er nu eentje zonder college te zijn.

Meebesturen is een hele kluif. Want bij meebesturen hoort ook meebeslissen en soms moet je vervelende keuzes maken. Je kunt het nooit voor iedereen goed doen. Populisten falen hier uiteindelijk.

Alle beslissingen zijn te verdedigen, als je ze in eerste plaats maar ook durft te nemen.
Alle beslissingen zijn te verdedigen, als je ze maar goed uitlegt.
Alle beslissingen zijn te verdedigen, als je maar eerlijk bent.
Alle beslissingen zijn te verdedigen, als je maar oprecht naar het oordeel van de mensen luistert, en dat er ook bij betrekt.
Alle beslissingen zijn te verdedigen, als ze maar het resultaat zijn van logisch en pragmatisch nadenken.
Zelfs verkeerde beslissingen zijn te verdedigen, als je achteraf maar durft toe te geven dat je een fout gemaakt hebt. En niet zoals de gevestigde orde in Noord Holland, die heel terecht aftreden, maar er meteen bij zeggen ??eigenlijk was het niet onze schuld.?? Gelul.

Bij beslissingen nemen, daar falen populisten. Evenals de bestaande politiek ik heb het net geïllustreerd, en wij falen daar ook wel eens. Want het is niet gemakkelijk. Maar mensen hebben het dondersgoed in de gaten en accepteren je ook, als je beslissingen neemt aan de hand van de criteria zoals ik ze net noemde.

Populisten falen bij beslissingen nemen, en we kunnen ze dan ook alleen daadwerkelijk bestrijden door ze mee te laten beslissen. In het hol van de leeuw laten. Niet door ze aan de kant weg te zetten, maar juist door ze volop mee te laten doen. Te confronteren met hun tegenstrijdigheden. Want dan zijn ze niet langer de underdog en moeten ze met de billen bloot.

Tot slot is er nog een vierde manier te bestrijding dat ik niet heb genoemd. Bewust niet, want het is heel passief. Namelijk geduld hebben. En vertrouwen. Want het allergrootste gevaar voor de populisten komt niet van diegenen die hen willen bestrijden, of zelfs niet van binnenuit, nee dat komt van de mensen, van wiens vertrouwen dat je afhankelijk bent.

Want op een gegeven moment krijgen mensen het dondersgoed in de gaten. Dat populisten falen in beslissingen nemen. Het wantrouwen dat ze uitbuiten keert zich dan keihard en snel tegen henzelf. En op dat moment moet de SP er zijn, want als wij blijven durven beslissen, blijven uitleggen, blijven luisteren, eerlijk blijven, logisch blijven, en fouten toe durven geven, nog veel meer dan nu, dan zullen de populisten uiteindelijk falen. En na de populisten de gevestigde orde. Ten gunste van de SP

Dank jullie wel