Weert

Vrijdag gingen de Weerter gemeenteraad, het college van B&W, en enkele topambtenaren op excursie naar Maastricht. In Maastricht wordt flink gebouwd aan de A2 tunnels gecombineerd met vijf kilometer aan stadvernieuwing. Tegelijkertijd vindt aan de overkant van de Maas, ten noorden het stadscentrum, de herontwikkeling van 250 hectare (!) voormalig industrieterrein plaats. De oude Sphinx-fabrieken zijn goeddeels gesloopt en ervoor in de plaats komt een compleet nieuw stadsdeel Belvedère.

Maastricht had enorme ambities. Met het bouwen van de tunnels wordt niet alleen een verkeersprobleem opgelost, de stadsvernieuwing die er aan vast hangt moet omliggende wijken uit het slop trekken. Ook worden natuurgebieden buiten de stad met elkaar verbonden en komt er veel groen. Aan de uiteinden van de tunnels twee grote kantoortorens. De totale kosten lopen op tot één miljard euro.

In Belverdère moesten 4000 nieuwe woningen komen. Investeringsmaatschappijen, banken, projectontwikkelaars gemeente, provincie, rijk kwamen met hun miljoenen. Ook hier liepen de bedragen op naar één miljard euro.

Stadsontwikkeling in Maastricht

En toen ging het mis. Eerst kwam de kredietcrisis waardoor de private investeerders zich terugtrokken uit Belvedère. Toen stortte de huizenmarkt in en kwam het inzicht dat je de bevolkingskrimp, die ook in Maastricht toeslaat, niet kunt negeren. Van de ambities bleef niks over.

Tekenend was een sheet die de projectleider van Belvedère presenteerde. In 2005 wilde Maastricht nog groeien van 120.000 naar 130.000 of zelfs 150.000 inwoners. Na de harde klappen kwam het inzicht dat wanneer er niks gebeurt het inwoneraantal zelfs wel eens kan gaan dalen. Naar 90.000 inwoners. Het nieuwe voornemen is om toch in ieder geval te proberen de 120.000 inwoners te behouden.

De gemeente moest bijspringen om het Belvedère plan te redden. 'Was het eerst markt, markt, markt, en ergens ertussenin ook nog een beetje overheid, nu is het overheid, overheid, overheid en moeten private partijen met pijn en moeite over de streep getrokken worden' aldus de projectleider van de gemeente Maastricht. Delen van het plan zoals een grote detailhandellocatie, nieuwe gebouwen voor de universiteit en het verleggen van een belangrijke verkeersader gaan door. Maar de 4000 woningen zijn er 2000 geworden. Ook andere onderdelen zijn geschrapt of staan in de koelkast omdat er geen geld meer is.

De oude Sphinx-fabriek. Een prachtig stuk industrieël erfgoed, maar voorlopig is er geen geld voor renovatie en geen invulling voor het gebouw voor handen.

En dan de A2-tunnels. De bouw is begonnen maar de financiering is nog steeds niet helemaal rond. Want voor de bouw van de tunnels zijn of worden 500 woningen gesloopt, vooral sociale huur. Er komen 1200 woningen voor in de plaats, vooral dure huizen en appartementen. Die moeten verkocht worden om de kosten van de tunnel helemaal te dekken maar het is de vraag of dat lukt. Er is geen weg terug. In 2015 moeten de tunnels af zijn, enkele jaren later de herontwikkeling.

De in aanbouw zijnde A2-tunnels.

Zelfs die 2000 woningen in Belvedère staan daarom in de wacht. Eerst moeten de A2 tunnels klaar zijn en zich terug verdiend hebben. Dan worden er waarschijnlijk in kleine stukjes, enkele honderden of zelfs enkele tientallen woningen per keer gebouwd in Belvedère. Als er behoefte aan is. Over vijf en twintig jaar (!) moet alles klaar zijn.

Die komende vijf en twintig jaar zal Maastricht dus nog met heel veel open eindjes geconfronteerd worden. Het gevaar van stadontwikkeling helemaal over laten aan de markt is pijnlijk aangetoond. De Maastrichtse bomen groeien niet meer tot in de hemel.

Jeroen Goubet