De oogstmaand
De oogstmaand
Maandelijkse column door Herman Beuvens
Augustus 2010
De maand augustus heette vroeger sextilis maar deze naam is in het jaar 8 voor Christus veranderd in augustus als eerbetoon aan de gelijknamige Romeinse keizer. Een oude, Nederlandse naam voor deze maand is de oogstmaand. In augustus werden immers voor een belangrijk deel de "vruchten des velds" binnengehaald.
Het binnenhalen van de oogst geldt niet alleen voor mensen. Ook veel dieren die de komende winter willen overleven moeten nu maatregelen treffen. Zo ook de bijen. Bijen en met name de honingbijen overleven de gehele winter als volk. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de wespen en hommels waarvan, op de jonge koninginnen na, het hele volk in het najaar uitsterft.
Om de winter te overleven moeten honingbijen dus een voedselvoorraad aanleggen en die bestaat uit honing.
Honing vindt je zo niet in de natuur, daar moet een heleboel werk voor worden verzet. De bijen beginnen met het verzamelen van nectar uit bloemen. Die wordt in de korf via de magen van vele bijen en de uitscheiding van stoffen uit bepaalde klieren ingedikt tot de honing die wij kennen.
Maar niet alleen bloemennectar wordt verzameld voor de honingproductie, ook de zoet uitscheidingsproducten van bladluizen worden daarvoor gebruikt. Uit deze laatste grondstof wordt de zogenaamde blad- of dennenhoning gemaakt, voor kenners een bijzondere lekkernij.
Om een voldoende honingvoorraad te krijgen voor de winter zijn er vele en vele miljoenen vluchten nodig van de werksterbijen vanuit de korf naar de bloemen en omgekeerd. Daarom moeten de bijen over een uitstekend oriëntatievermogen beschikken. Ze moeten de weg van de korf naar de voedselbron en omgekeerd kunnen vinden. Daarnaast moeten de zaken in de korf goed georganiseerd zijn want als elke bij zo maar op zijn eentje gaat rondvliegen om honing te verzamelen komt er niets van terecht. Bijen kunnen daarom ook met elkaar communiceren. Zo kunnen ze, als er eentje een rijke nectarbron heeft gevonden, er met hun allen naar toe gaan om al die nectar te verzamelen. De bij die een voedselbron gevonden heeft zal dat, via een dans, aan de andere bijen in de korf "vertellen". Door middel van die dans en een druppeltje van de meegebrachte nectar zal hij doorgeven in welke richting en hoe ver van de korf de nieuwe voedselbron te vinden is.
Een fantastische prestatie.
Herman Beuvens
