Weert

Als wij mensen dezelfde lichaamstemperatuur als een vogel zouden hebben, waren we doodziek. De normale lichaamstemperatuur van een vogels is namelijk 41 graden en loopt op tot ruim 43 graden als ze gaan vliegen. Het handhaven van zo'n hoge lichaamstemperatuur kost een heleboel energie evenals het vliegen. Daarom moeten vogels dus veel eten. Kleine vogels eten relatief het meest. Dat komt omdat hun lichaamsoppervlak in vergelijking met hun gewicht veel groter is waardoor ze sneller afkoelen.

Ze hebben per dag ongeveer een derde van hun lichaamsgewicht aan voedsel nodig en grotere vogels ongeveer een zevende van hun lichaamsgewicht. En dat alleen al om in leven te blijven. Ik moet er met mijn ruim 80 kg niet aan denken.

In deze tijd van het jaar, als er jonge vogeltjes grootgebracht worden, moeten vogels zelfs enkele malen hun lichaamsgewicht aan voedsel bij elkaar zien te zoeken.

Een oud en bekend spreekwoord zegt:

"Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is".

Nu heeft de vorm van de snavel van de vogel niet veel te maken met de geluiden die hij voortbrengt maar wel alles met de wijze waarop hij zijn voedsel zoekt.

Mussen, vinken, sijsjes hebben korte, brede en stevige snavels waarmee ze makkelijk zaden kunnen openbreken. De appelvink heeft zelfs zo'n sterke snavel dat hij er een kersenpit mee kan kraken. De bek van de diverse zwaluwen lijkt echter meer op een groot vangnet waarmee ze in de vlucht insecten kunnen vangen.

De fitis, de tjiftjaf en vele andere insecteneters hebben fijne puntige snaveltjes als een soort pincet waarmee ze rupsen en insecten kunnen oppikken.

De sterke, haakvormige snavels van de verschillende roofvogels zijn uitermate geschikt om prooien in stukken te scheuren terwijl de reiger met zijn lange, dolkvormige snavel, makkelijk vissen kan spietsen.

Spechten kunnen met hun snavel hele holen in bomen hakken, niet alleen om een nest te maken maar ook om insecten op te sporen. De groene specht heeft bovendien nog een lange tong met weerhaakjes die hij heel ver kan uitsteken, wel vier keer zo ver als zijn snavel. Op die manier vangt hij mieren uit hun nest.

En zo zijn er nog vele soorten snavels. Voor elk soort voedsel is er wel een vogel die een snavel heeft ontwikkeld speciaal voor dat voedsel. Een mooi staaltje van specialisatie in de natuur.

Herman Beuvens