Weert

Hoewel het volgens de kalender nog winter is, heeft het voorjaar zich al duidelijk aangekondigd.

Een aantal planten staan al in volle bloei of zullen zeer binnenkort gaan bloeien en daarmee definitief het einde van de winter aankondigen.

Deze vroege bloeiers zijn klein hoefblad, krokus, sneeuwklokje, hazelaar en els.

Voor de hele vroege insecten zijn de bloemen van sneeuwklokje en krokus belangrijke voedselbronnen. Op hun beurt bewijzen de insecten deze planten een wederdienst door voor de bestuiving te zorgen. Als er echter nog geen insecten zijn om voor de bestuiving en dus de voortplanting te zorgen hebben deze bolgewassen nog een andere manier om zich voor te planten. Een bol is in wezen een korte, verdikte stengel met ook weer korte, verdikte bladeren (de zogenaamde rokken) die als schubben om elkaar zitten en zo een bol vormen. In de oksels van die rokken zitten knoppen die zich tot nieuwe bollen kunnen ontwikkelen.

Veel minder opvallend maar daarom niet minder uitbundig zullen hazelaar en els gaan bloeien.

Voor hun bestuiving hebben ze niet de hulp van insecten nodig en ook planten ze zich niet onder de grond voort. Hazelaar en els doen het met behulp van de wind.

Ze hebben allebei hele grote, lange mannelijke bloemen die enorme hoeveelheden stuifmeel ontwikkelen. Als U tegen zo'n mannelijk bloempje, een katje, tikt, dan ziet U het stuifmeel in grote, gele wolken naar buiten komen. Door de wind moet het dan verder worden getransporteerd naar de vrouwelijke bloempjes om zaad (elzenproppen en hazelnoten) te vormen. Deze planten noemen we daarom ook wel windbloeiers.

Het is vooral leuk om bij de hazelaar eens naar die vrouwelijke bloempjes te gaan zoeken. Het zijn een tot anderhalve mm grote, rode bloempjes die zo, zonder steeltje, op de kale takken zitten. Daar moet nu al dat stuifmeel op terecht komen zodat we straks, in de herfst, de hazelnoten kunnen gaan oogsten. Het zal U nu ook wel duidelijk zijn waarom windbloeiers zo enorm veel stuifmeel produceren. De kans dat de vrouwelijke bloempjes bevrucht worden is anders veel te klein.

De mannelijke en vrouwelijke bloemen verschijnen bij deze planten voordat er bladeren aan de takkenen komen. Dat moet ook wel want de bladeren werken in dit geval als een stel enorme stofdoeken waar het merendeel van het stuifmeel op terecht zou komen en dat is niet de bedoeling.

Herman Beuvens