Weert

Een viertal SP’ers bracht gisteren een werkbezoek aan grote natuurherstelwerkzaamheden die op dit moment tussen Weert en Nederweert-Eind worden uitgevoerd. SP kamerleden Paul Lempens uit Weert, Hugo Polderman (landbouw en natuur), en SP gemeenteraadsleden Herman Beuvens en Jeroen Goubet uit Weert werden ontvangen door Jan Kluskens uit Nederweert-Eind, die zich al jaren sterk maakt voor het natuurherstel.

Jan is vertegenwoordigd in enkele overlegorganen tussen natuurbeschermingsorganisaties, boeren, en verschillende overheden zoals gemeenten en de provincie. Gesproken werd er over de herinrichting van het buitengebied, natuurherstel en alles wat daarmee te maken heeft. Over de balans tussen belangen van de natuur, boeren, recreatie enzovoorts.

Van links naar rechts Paul Lempens, Jan Kluskens, Hugo Polderman en Herman Beuvens.

Ingang van het natuurgebied De Banen.

Die belangen botsen regelmatig.

Dat komt aan de ene kant door het steeds grootschaliger worden van de landbouw, maar nog meer door de veeteelt. De boerderij als familiebedrijf verdwijnt door overconcurrentie en moet het afleggen tegen boerenbedrijven die eigenlijk meer weg hebben van een fabriek waar vlees gekweekt wordt. Milieu- en landschapsvervuiling, stank, een gemakkelijkere verspreiding van dierziektes zoals de varkenspest, en een verminderd dierenwelzijn is het gevolg.

Uiteraard is de SP niet tegen landbouw. De SP wil juist opkomen voor de boeren die op kleine schaal producten als vlees, groente, fruit, enzovoorts voor met name de lokale markt produceren. De SP is tegen de grootschalige varkens- en kippenfabrieken die de kleine boer wegconcurreren en alleen voor de export produceren en onze natuur ruïneren.

Een reiger in het Sarsven.

Aan de andere kant is er de behoefte om natuurgebieden te herstellen die met name in de loop van de vorige eeuw ernstig zijn aangetast om zoveel mogelijk plaats te maken voor de landbouw. Natuurherstel is belangrijk voor planten en dieren maar ook voor het milieu met het oog op de klimaatverandering. Ook rond Weert moet er meer ruimte komen voor water. Plassen worden weer uitgegraven, beken en riviertjes worden weer kronkelend gemaakt om het water beter en langer vast te houden en zo wateroverlast te voorkomen. Landbouwgebieden moeten daarvoor soms opgeofferd worden en teruggegeven aan de natuur.

Natuurherstel: Een kunstmatige beek die voedselrijk landbouwwater dwars door het Sarsven voerde is afgedamd. Hierdoor wordt het venwater minder voedselrijk en kunnen oorspronkelijke planten en dieren terugkeren.

Daar tussenin spelen gemeenten en de provincie vaak een dubieuze rol. Dat natuurverenigingen toch succes hebben in deze strijd bleek uit de wandeling die er onder leiding van Jan Kluskens plaatsvond. Ondanks tropische hitte met temperaturen van ver boven de dertig graden werd er een paar kilometer gewandeld langs herstelde natuurgebieden in Nederweert-Eind zoals De Banen. Een groot ven dat enkele jaren terug uitgebaggerd is en nu weer een lustoord vormt voor talloze vogelsoorten en zeldzame planten. Natuurherstel in Nederweert, Weert, maar eigenlijk in heel Midden Limburg gaat er vooral om natuurlijk water weer terug te brengen in het landschap. En de prachtige, maar voor veel mensen helaas onbekende, resultaten daarvan waren in De Banen te zien.

Herstelde natuur. De Banen is weer een groot open peelven.

Daarna ging de wandeling langs vennen die in de vorige eeuw ten behoeve van de landbouw gedempt zijn, maar nu weer open gegraven worden. Ook de aanleg van wegen en kanalen heeft het natuurlijke landschap verstoord. Geprobeerd wordt nu om dit zo goed mogelijk te herstellen. Zoals in het Sarsven waar getuigende de bulldozers en vers afgegraven grond de werkzaamheden nog in volle gang zijn. Zo’n halve meter voedselrijke landbouwgrond wordt tot op de oude veen- en kleilagen afgegraven, en de ontstane ‘kuilen’ vullen zich weer met water. Zuiver voedselarm water dat spontaan uit de grond opwelt zoals dat in het verleden al duizenden jaren gebeurde. Mooi om te zien is hoe ongelofelijk snel de natuur zich in deze gebieden hersteld.

In het verleden stond dit gebied bekend als de Schoorkuilen genoemd naar een naburig buurtschap. De Schoorkuilen waren een uniek natuurgebied. Veenvorming vond plaats in een breed traagstromend beekdal. De Einderbeek stroomde tussen Weert en Nederweert-Eind zeer langzaam door een vlak land waardoor het riviertje eigenlijk meer een langerekt moeras vormde.

Het Sarsven zoals het er nu nog uitziet: gedempt. Binnenkort zal ook hier weer een uitgestrekt water liggen wat ongetwijfeld een prachtig uitzicht gaat opleveren voor de boerderij op de achtergrond.

Graafwerkzaamheden in het Sarsven...

...De bovenste halve meter landbouwgrond wordt afgegraven tot op de oude klei- en veenlagen.

Met de omvangrijke projecten tussen Weert en Nederweert wordt dit voor een deel hersteld. Bestaande natuurgebieden worden verbeterd, uitgebreid en met elkaar verbonden, terwijl de afgegraven grond handig gebruikt wordt voor de bouw van viaducten en andere bouwwerken bij het opknappen van de snelwegen rond Eindhoven. Op een tijdelijke zandhoop met uiteindelijk ook die bestemming ontstond een mooi uitzicht over het gebied.

Zand uitgegraven uit de vennen, zoals hier rechts, wordt tijdelijk opgeslagen als metershoge bergen met als uiteindelijke bestemming Randweg Eindhoven.

Een overzicht van de werken vanaf de zandberg richting Weert. Gelijk links van de rechter hoogspanningsmast is in de verte de St. Martinustoren te zien.

Het is de bedoeling om met de werken natuurgebieden in Weert zoals de Moeselpeel en de Roeventerpeel uiteindelijk met het Sarsven en De banen te verbinden.

Natuurherstel in het gebied tussen 1995 en 2010.